Regulamin oceny zachowania   I   Wewnątrzszkolny system oceniania   I   Standardy egzaminacyjne
Wychowanie do życia w rodzinie   I   Ślubowanie klas pierwszych  I  Wyjazd na "Zieloną Szkołę"  I  Dziecko agresywne
Zaspokajanie psychologicznych potrzeb dzieci poprzez bajkę  I  Przyczyny niepowodzeń wychowawczych

Przyczyny niepowodzeń wychowawczych

    Wiele niepowodzeń wychowawczych ma swoje źródło w domu rodzinnym. Prawidłowe funkcjonowanie rodziny nie jest możliwe bez kultury współżycia, a więc takiego układu wzajemnych stosunków, które pozwalają na zaspokojenie potrzeb wszystkich członków wspólnoty rodzinnej: dzieci i dorosłych, zdrowych i chorych, pracujących zawodowo i pracujących tylko dla domu. O kulturze współżycia świadczy życzliwość i opiekuńcza postawa wobec dzieci, osób chorych i starszych. Starzy, często samotni ludzie czekają na ciepło uczucia swych dzieci nadaremnie.

Miłość – rodzicielski obowiązek.
   Kultura współżycia w rodzinie opiera się na więzach emocjonalnych łączących jej członków, zrozumieniu, życzliwości, wzajemnej pomocy. Za kształt miłości odpowiadają rodzice, to oni dają przykład, jak kochać. Miłość rodzicielska nadaje sens naszemu życiu. Powinna być mądra i dobra. W miłości rodzicielskiej mieszczą się najpiękniejsze ludzkie pragnienia i postawy ogarniające zdolność do świadczenia na rzecz innych, bezinteresowności, wyrzeczenie i trud, życzliwość i ufność, a także rozumienie inności zainteresowania czy zamiłowania. 
    Co dzieje się wtedy, gdy między rodzicami a dziećmi nie ma porozumienia, gdy nie ma między nimi miłości? Co czuje dziecko dorastające wśród skłóconych rodziców? Czy mogą oni przekazać mu miłość?
   Osamotnienie, niepotrzebne, często oskarżane o to, że gdyby nie ono, inaczej potoczyłoby się życie matki, ojca: swobodniej, wygodniej, nie znajdujące zrozumienie, nie mogące liczyć na pomoc, szuka oparcia u innych ludzi, rówieśników, jakże często, niestety, związanych z alkoholizmem czy narkomanią. Wtedy już za późno na nakazy czy zakazy. Miłość rodzicielską powinni tworzyć oboje rodzice, powinni darzyć dziecko miłością i zrozumieniem, umieć utrzymywać z nim życzliwe kontakty, doprowadzać do współdziałania. Egoizm rodziców, krótkowzroczność, brak odpowiedzialności za wychowanie zdrowych, szczęśliwych ludzi prowadzi do konfliktów, burzących ład domowy i poczucie bezpieczeństwa.
   Konflikty zdarzają się w każdej rodzinie, lecz trzeba rozwiązywać je kulturalnie. Rodzice powinni umieć kontrolować swoje potrzeby i uzależniać ich spełnianie dla dobra dzieci. Miłość rodzicielska to nie sentymentalne uczucia, to siła ludzkiej woli i prawość charakteru, to trud, a niekiedy wyrzeczenie się czegoś lub kogoś dla tych, którzy nas kochają i potrzebują – dla naszych dzieci.

Organizacja życia i pracy.
   Pracę i obowiązki w rodzinie powinien mieć każdy. Częstokroć stawia się dzieciom wymagania, nie zastawiając się, czy są im w stanie podołać. Różne są uzdolnienia, różne możliwości, dlatego i wymagania muszą być zindywidualizowane na miarę sił i możliwości dziecka. Zadania i wymagania powinny jednego dnia czegoś stanowczo wymagać, a innego – wskutek zmęczenia lub innych przyczyn – nie zauważać niedbalstwa czy zaniedbania.
   Niekonsekwencja dezorientuje dzieci, prowadzi do konfliktów i wykroczeń, niejednokrotnie niesprawiedliwie przez dorosłych ocenionych i, co za tym idzie, niesłusznie podlegających karze. Praca to nie słowa, to wysiłek i trud, to obowiązek wobec społeczeństwa i swoich bliskich.

Organizacja wypoczynku.
   Wypoczywać tzn. aktywizować się w tych kierunkach działalności, które sprawiają nam przyjemność, budzą nasze zainteresowanie, zapewniają relaks i odprężenie. Czas wolny spędzony wspólnie przez członków rodziny ma wiele walorów wychowawczych. Rodzice wolni od pośpiechu, zmęczenia mogą i powinni w sposób świadomy być z dziećmi, mieć czas na wysłuchanie tego, co dzieci maja do powiedzenia – uważnie i ze zrozumieniem.
   Wśród rozmów i dyskusji kształtują się opinie i przekonania naszych dzieci. Uczą się one dostrzegać potrzeby drugiego człowieka, rozumieć inny od swego punktu widzenia, sens i wartość norm regulujących społeczne współżycie.

Nagrody i kary
   Są nieodzowne jako bodźce mające na celu zmobilizowanie dzieci do wypełnienia obowiązków, do powstrzymania się do zachowań niewłaściwych. Nagrody silniej wpływają na kształtowanie aktywnej postawy dziecka, wyzwalają jego czynny stosunek do obowiązków, do stawianych mu wymagań.
   Nagroda jako środek wychowawczy utwierdza dziecko w przeświadczeniu, że rozumie i podejmuje wymagania oraz obowiązki własne zgodnie z oczekiwaniami rodziców czy nauczycieli, dostarcza mu satysfakcji i uznania, wzmacnia wiarę we własne siły, zapewnia poczucie bezpieczeństwa, zachęca do stawiania sobie trudniejszych zadań i obowiązków.
   Nagroda może mieć różny charakter, różną postać, może to być prezent, pochwała. Pochwała ośmiela dziecko nieśmiałe, zachęca niewytrwałe. Zdarza się też, że z czworga lub trojga dzieci tylko jedno zasługuje na nagrodę, że tylko jedno umie na nią zapracować.
   W każdym dziecku jest coś, jakaś cecha, zdolność, umiejętność, która może w sprzyjającej atmosferze rozwijać się i dać owoce. Jest rodzicielskim obowiązkiem dojrzeć w każdym dziecku to, co w nim najlepszego. Zdarza się nieraz, że rodzice, nagradzając jedno dziecko, inne jednocześnie zawstydzają. Takie przeciwstawienie powoduje konflikty między rodzeństwem, utrudnia ich współżycie.
   Kara to każde nieprzyjemne, niepożądane dla człowieka przeżycie wynikające z niewykonania lub niewłaściwego wykonania czynności, do których był zobowiązany. W tych warunkach kara ściśle wiąże się z nagrodą, pozbawione nagrody znaczy tyle, co kara. Kary mogą występować w różnej postaci, często stosowane są upomnienia i nagany. Kara może polegać na tym, żeby dziecko naprawiło zło, szkodę, krzywdę, którą wyrządziło. Kara uczy odpowiedzialności za zachowanie, w pewnym sensie kształci także wyobraźnię i umiejętność przewidywania konsekwencji własnych czynów. Ale należy pamiętać, że kara nie może stanowić odwetu, nie może być wynikiem niekonsekwencji czy zdenerwowania.
   Dziecko, które ma kłopoty, ma prawo oczekiwać od rodziców zrozumienia i pomocy, a nie kar. Może trzeba zmienić codzienny plan zajęć dziecka, częściej wyłączać telewizor, aby był spokój podczas odrabiania lekcji. Należy wówczas pamiętać, że nie forma i rodzaj kasy istotne, ale sytuacja i atmosfera z nią związane. Powinna to być sytuacja, w której dziecko nie będzie znieważone i nastawione wrogo do osoby wymierzającej karę. Kara spełnia swe funkcje, jeśli doprowadza dziecko do zrozumienia, że postąpiło źle, jeżeli doprowadza do pragnienia zmiany zachowania i unikania zachowań niewłaściwych.

Opracowała: Helena Mazurkiewicz