Słowa mają znaczenie, ale pozostają nieznane dopóty, dopóki nie zrozumie się symbolicznego kodu języka liter.

Dysleksja nie jest słowem egzotycznym, a jednak przed około 100 laty była określana “ślepotą słowną”, a jej symptomy zaledwie zaczynały być rozpoznawalne.
Dysleksja, czyli specyficzne trudności w uczeniu się oznaczają problemy z uczeniem się określonych rzeczy. W odniesieniu do dyslektyków wiążą się z trudnościami tych osób w czytaniu, pisaniu, a często też w liczeniu. Używa się terminu “specyficzne” ponieważ osoby te nie przejawiają osłabionych zdolności do nauki w odniesieniu do innych sprawności – jedynie do tych, które łączą się z ujmowaniem i przechowywaniem materiału symbolicznego.
Dysleksja oznacza trudności słowne lub językowe. Obejmuje mówienie, gramatykę, ortografię, ujmowanie znaczenia oraz rymowanie i w dużym stopniu wiąże się z procesami pamięciowymi umysłu, koniecznymi do skutecznego funkcjonowania.
Po omówieniu terminu dyskeksja przejdę do zagadnień, które są głównym tematem moich rozważa, czyli ortografii i sposobów pokonywania trudności z nią związanych.
Świat odbieramy za pomocą zmysłów:
wzroku,
słuchu,
doznań kinestetycznych – cała gama ( zwłaszcza odczuć).
Informacje “przerabiamy w swoim wnętrzu”.
Kiedy poprosisz kogoś, żeby przypomniał sobie wydarzenia z przeszłości będzie szukał:
jeśli jest wzrokowcem – w bazie obraz,
słuchowiec przypomni sobie dźwięki,
kinestetyk – będzie szukał w odczuciach.
Ludzie korzystają ze wszystkich tych systemów, lecz jeden z nich jest dominującym. Jeśli brakuje jakiegoś zmysłu jest on rekompensowany.
Jeśli postawię pytanie: “Co robiłeś w ostatnią sobotę ?”
- wzrokowiec będzie odpowiadał w obrazach,
- słuchowiec będzie odpowiadał co zgrzytało, co brzmiało,
- kinestetyk odpowie co czuł.
Jeśli dominującym systemem reprezentacji jest:
- system wzrokowy to zwróci gałki oczne do góry:

P (na prawo)
obraz konstruowany
(Podobnie na pytanie:"Wyobraź sobie różowego słonia w zielone kropki”)

Co z poprawnym pisaniem ? Uczenie się ortografii poprzez pamiętanie reguł nie jest dobrą drogą. Dzieci znają reguły i robią błędy. NLP (Neurolingwistyczne programowanie) zajmuje się badaniem strategii pamiętania. Szuka odpowiedzi na pytanie: “ Powiedz jak to robisz, że pamiętasz ?”. Na czym polega istota czytania i pisania ? – na tworzeniu ponieważ, muszę sobie przypomnieć obraz wyrazu. Gdy go nie mam:
mogę zaczynać od konstruowania,
próbuję słuchać ze słuchu,
szukam wszystkich możliwości.
Co z dziećmi dyslektycznymi i dysortograficznymi ? Dysleksja jest innym sposobem na czytanie i pisanie. Dyslektykom to nie wychodzi w sensie poprawności. Mają swoje sposoby na bycie dyslektykami. To tak samo jak z fobią. Tego trzeba się nauczyć to nie jest takie proste.
Zapytano dziecko: jak to robisz że jesteś dyslektykiem ? Odpowiedziało: musisz wziąć tekst, bierzesz początek wyrazu i dopasowujesz końcówki. Co za kłopotliwy sposób. Zapytał mnie: jak ty to robisz, że umiesz czytać ? Odpowiedziałam: biorę cały wyraz (widzę pierwszą i ostatnią literę) czytam.
Nasze zadanie:
To tworzyć obrazy wyrazów z pozytywnym uczuciem. Dopiero kiedy obraz wyrazu zostanie utrwalony, dziecko może napisać go poprawnie. Jeśli chcesz żeby ktoś stworzył obraz wyrazu, który wprowadzasz:
pokaż to słowo ( napisane na dużej kartce),
kartkę trzymaj z lewej strony nieco powyżej oczu dziecka,
poleć: “proszę przeczytaj wyraz od początku do końca i z powrotem,
Przykład: gdy na kartce jest wyraz różą, dziecko rozpoczyna literowanie: r, ó (musi mówić ó zamknięte), ż ( ż z kropką), a. Od końca czyta: a, ż, ó, r. Gdy w wyrazach występuje rz, ch to dziecko powinno czytać: c, h; r, z zaś gdy będzie czytało od końca musi czytać te dwuznaki jakby wraz czytało od początku.
Po przeliterowaniu wyrazu czyta go w całości kilka razy
TO JEST SPOSÓB NA WYMUSZENIE KONSTRUOWANIA OBRAZU. OBRAZ WYRAZU WCHODZI NA TZW. TWARDY DYSK.
Dziecko nie napisze tego wyrazu inaczej niż zapamiętało. Ćwiczenie należy powtórzyć z tym samym wyrazem po około dziesięciu dniach.
Zapamiętaj te kroki ( proces)
przeliteruj na glos słowo – w przód,
przeliteruj na głos słowo – wspak,
przeczytaj wyraz kilka razy.
Gdy dziecko ćwiczenie wykona poprawnie “zakotwicz je” (dotknij jego ramienia). Przypominam, do ćwiczenia wróć po dziesięciu dniach.
Powyższe ćwiczenie przeprowadziłam sama i stwierdzam, że jest ono skuteczne i warte polecenia.
Bardzo ważne jest łączenie popranego pisania ze znaczeniem słowa, szczególnie jeśli słowo jest homofonem. Przypomnę, że homofony to słowa o identycznym brzmieniu ale odmiennej pisowni np. morze i może. Dobrze jest zapisać homofony z zastosowaniem kolorów, obrazków.
Co myślisz o potrzebie pomagania ? Jeśli stwierdzisz, że to trudne to takie będzie i odwrotnie, (życzę ci drugiego rozwiązania). Jeśli jest motywacja, znajdzie się i sposób. Doświadczenie jest zmysłową reprezentacją zdarzenia. Ludzie różnią się od siebie w zależności systemu odbierania świata. Istnieje korelacja gałek ocznych , a pracą mózgu. Tylko 7 % to komunikacja werbalna. Więcej, dziecko mówi nam na poziomie niewerbalnym. Kiedy chcesz żeby dziecko było w dobrym stanie szanuj to co lubi. Na pewno w rozmowie z nim dowiesz się o tym. Usłyszałam od mojego ucznia, że lubi jeździć samochodem. Poprosiłam, żeby opowiedział mi jak to wtedy jest gdy jeździ ? jak się wtedy czuje? Z uśmiechem na ustach z błyskiem w oczach odpowiadał czuję się świetnie, mogę dojechać do mety. Zapytałam czy umiesz poczuć się teraz tak samo świetnie ? Opowiedział - no pewnie. Naszym zadaniem jest doprowadzić do sytuacji przeniesienia dobrego stanu, dobrego samopoczucia w sytuację które są dla dziecka złe (np. na lekcję matematyki którą nie lubi). Chodzi o zainstalowanie mu takiej instrukcji, że będzie to robił na poziomie nieświadomości. Innym sposobem może być odnalezienie z dzieckiem jego ulubionej postaci, wytwarzamy przekonanie, że ta postać będzie mu pomagała, dziecko ma wtedy wsparcie, ma przyjaciela. Niech to będzie nawet dziwny przyjaciel, to jest lepsze niż jego brak.
Niezależnie od tych faktów, możemy być pewni, że nasze dzieci nie są w życiu osamotnione z powodu dysleksji. Potrafią się uczyć, a do nas należy zamartwianie się rozsądkiem i pozytywnym działaniem.

PAMIĘTAJ: Mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi .... (Janusz Korczak).

Odsyłam do niniejszych pozycji:
A. Balejko: “Jak pokonać trudności w mówieniu, czytaniu i pisaniu”, Dla rodziców i nauczycieli, Białystok 2001 r.,
S. Raymond: “ Jak pomóc dzieciom radzić sobie z dysleksją”, Poradnik dla nauczycieli, Kielce 2004 r.,
W. Brejnak: “Dysleksja”, Poradnik, Warszawa 2003 r.,
T. Opolska: “Pokonywanie trudności w czytaniu i pisaniu”, Warszawa 1997 r.